Lymfedrainage is een therapievorm waarbij getracht wordt het natuurlijk afvloeien van lymfevocht te verbeteren en te versnellen, in het bijzonder waar er zich overtollig lymfevocht onderhuids  ophoopt. Dit kan gebeuren dmv van manuele compressie (dwz mbv de handen van de therapeut(e) die met gepaste druk en bewegingszin de lymfestroom beter op gang tracht te krijgen) en/of via een multikamertoestel dat de diepe venen draineert (lymfamat).

Wat is lymfe en het lymfevaatstelsel?

Het lymfestelsel is een tweede vaatstelsel, naast het bloedvatenstelsel, dat zorgt voor de afvoer van bepaalde afvalstoffen uit de cellen van het lichaam. In de lymfevaten stroomt lymfe, zoals bloed in het bloedvatenstelsel. Lymfe bevat ongeveer dezelfde bestanddelen als bloedplasma, maar heeft een hogere concentratie eiwitten. Het lymfestelsel bestaat uit lymfevaten, die samenkomen in lymfeklieren (ook al wel lymfeknopen genoemd).

Lichaamscellen hebben voedingsstoffen nodig om hun functie adequaat te kunnen uitvoeren. Deze stoffen worden aangevoerd door de bloedvaten. De wand van de bloedvaten is thv de cellen poreus, waardoor de stoffen gemakkelijk naar de ruimte tussen de cellen kunnen emigreren. De cellen nemen de stoffen die ze nodig hebben en storten afvalstoffen in de plaats. Het grootste deel van deze stoffen kan terug via de aderwand terug in de aders terecht om te worden getransporteerd naar de organen. Enkele stoffen, zoals eiwitten, zijn echter te groot om door die wand te immigreren. Deze worden opgenomen door de lymfevaten, omwille van hun hydrofiele aard: ze worden aangetrokken door water, waaruit lymfe grotendeels bestaat.

Het lymfestelsel staat ook in voor het immuunsysteem van de mens. Langs deze lymfevaten en –klieren worden zo witte bloedcellen en andere afweercellen vervoerd naar alle plaatsen van het lichaam.

Wat zijn de oorzaken waardoor lymfoedeem (vochtopstapeling) ontstaat?

1. Lymfoedeem secundair aan tumorresectie:
   Kankercellen kunnen langs deze weg voor uitzaaiingen zorgen. Daarom worden vaak om uitzaaiing te voorkomen, de dichtstbijzijnde klieren weggenomen als de tumor wordt weggenomen. Dit heeft echter als gevolg dat het lymfevaatstelsel niet meer functioneert als voordien. Eiwitten, die hydrofiel zijn, zullen in de intercellulaire massa blijven zitten en trekken vocht aan.  Dit geeft een kettingreactie, want het water trekt ook weer nieuwe eiwitten aan. Zo ontstaat stilaan een zwelling in het lidmaat of het deel van de romp dat door deze lymfeklieren gedraineerd moet worden.
2. Congenitaal lymfoedeem:
   Sommige mensen hebben reeds van bij de geboorte last van een “lui” lymfestelsel. Dit komt het meest tot uiting vanaf de puberteit. Het lymfoedeem kan voorkomen in verschillende of in één lichaamsdeel.
3. Oedeem aan neus-keel oor (bv sinusitis):
   Dit is in feite een ophoping van vocht ter hoogte van de sinussen.
4. Oedeem door trauma
5. Oedeem van reumatische oorsprong
6. Oedeem door veneuze stase
7. Oedeem van het centraal zenuwstelsel (bv. Multiple sclerose)
8. Oedemen tgv inwendige ziekten

Zijn er contra-indicaties?

• Aanwezige tumor
• Orgaantransplantaties
• Infecties

In overleg met de arts kan lymfedrainage geïndiceerd of gecontraindiceerd zijn:

• Acute opstoten van astma
• Hartpatiënten
• Longemfyseem
• Schildklierproblemen
• Neurovegetatieve disbalans

Waaruit bestaat de behandeling?

Manuele lymfedrainage zal steeds toegepast worden als therapie, omwille van het feit dat dit een algehele drainage inhoudt: MLD bestaat uit het leegmaken van de klieren, zowel als uit het stimuleren van transport door de lymfevaten. Dit kan eventueel aangevuld worden met compressietherapie. Op een aangename manier worden via een multikamer toestel de diepe venen gedraineerd waardoor de veneuze druk daalt.